بایسته‌های سیاستگذاری رسانه‌ای برای روایت اقناعی از حجاب
به گزارش خبرگزاری مهر، د علیرضا پور جعفری پژوهشگر رسانه طی یادداشتی بیان داشت: برای شکل‌دهی به یک روایت اقناعی از حجاب در ایران و بهبود پذیرش آن در جامعه، سیاستگذاری رسانه‌ای ناظر به بوم فرهنگی و اجتماعی ایران، نقش بسیار مؤثری دارد.
پور جعفری در این یادداشت، به بایسته‌های اساسی سیاستگذاری رسانه‌ای مطلوب در زمینه حجاب پرداخت و مطرح کرد: هدف این سیاست‌ها می‌بایست ایجاد روایتی در چارچوب درکی همدلانه و قانع‌کننده از حجاب و پاسخ‌گویی به دغدغه‌ها و انتظارات مختلف جامعه باشد که این مهم از مسیر سیاستگذاری رسانه‌ای صحیح می‌گذرد.
جزئیات این یادداشت به شرح ذیل است:
شناخت و توجه به تنوع فرهنگی و اجتماعی
یکی از مهم‌ترین اصول سیاستگذاری رسانه‌ای مطلوب، شناخت دقیق و جامع از تنوع فرهنگی، اجتماعی و مذهبی در ایران است. ایران جامعه‌ای با طیف گسترده‌ای از گروه‌های اجتماعی، فرهنگی، و دینی است که دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به مسائل مذهبی و اجتماعی دارند. بنابراین، تولید محتوای رسانه‌ای درباره حجاب باید به این تنوع احترام بگذارد و از رویکردهای کلیشه‌ای و تک‌بعدی اجتناب کند. با اتخاذ سیاست‌های رسانه‌ای حساس به فرهنگ و تنوع، می‌توان مخاطبان مختلف را جذب و درکی اقناعی از حجاب ایجاد کرد. علاوه بر این دنیای رسانه‌ای شده امروز و استفاده لحظه به لحظه مردم از رسانه‌ها به این تنوع دامن زده است.
ایجاد محتواهای الهام‌بخش به جای محتوای آمرانه
رویکردهای آمرانه و دستوری اغلب به مقاومت مخاطب منجر می‌شوند و نمی‌توانند ارتباط مؤثر و اقناعی با آنها برقرار کنند. در سیاستگذاری رسانه‌ای مطلوب، باید بر محتوایی که حجاب را به عنوان یک ارزش اجتماعی و اخلاقی مثبت نشان می‌دهد، تمرکز شود و از رویکردهایی استفاده کرد که به جای دستوری بودن، الهام‌بخش و آگاهی‌بخش باشند. با استفاده از مثال‌های موفق و نمایش تصویری از افرادی که حجاب را به‌عنوان بخشی از زندگی معنوی و اجتماعی خود پذیرفته‌اند، می‌توان از طریق جلب اعتماد و همدلی مخاطب به تقویت روایت اقناعی کمک کرد. در این بخش ماجرا را باید طوری روایت کرد، که برای مخاطب حس دوگانگی نسبت به مساله حجاب رخ ندهد.
استفاده از زبان و ادبیات متنوع و فراگیران محترم
سیاستگذاری رسانه‌ای باید به زبان و ادبیات مورد استفاده در محتوای رسانه‌ای توجه ویژه داشته باشد. استفاده از زبانی که ساده، روان و در عین حال محترمانه و همدلانه باشد، می‌تواند در ایجاد حس نزدیکی با مخاطب مؤثر باشد. زبان رسانه‌ها باید از سرزنش، تهدید یا تحقیر افراد پرهیز کند و به گونه‌ای باشد که مخاطب، پیام را نه به عنوان یک الزام، بلکه به عنوان پیشنهادی محترمانه و دلسوزانه بپذیرد. رویه‌ای که متأسفانه تا کنون در رسانه‌ها شاهد آن نبودیم.
ترویج گفتگو و تعامل اجتماعی درباره حجاب
یکی از راهکارهای مؤثر برای سیاستگذاری رسانه‌ای مطلوب در زمینه حجاب، ترویج گفتگو و تعامل اجتماعی درباره آن است. رسانه‌ها می‌توانند بستری برای برگزاری بحث‌های آزاد و مناظره‌های دوستانه درباره حجاب فراهم کنند که طیف وسیعی از نظرات و دیدگاه‌ها را شامل شود. با این روش، نه تنها دیدگاه‌های مختلف شنیده می‌شود، بلکه فضایی برای افزایش درک متقابل و اقناع اجتماعی نیز به وجود می‌آید. این روش باعث می‌شود که افراد به جای مقاومت در برابر ایده‌ها، با زوایای مختلف موضوع آشنا شوند و به‌طور طبیعی به پذیرش بیشتری برسند.
تقویت سواد رسانه‌ای و مذهبی مخاطبان
یکی از چالش‌های اساسی در پذیرش حجاب، برداشت‌های اشتباه یا اطلاعات ناکافی درباره آن است. تقویت سواد رسانه‌ای و مذهبی می‌تواند به مخاطبان کمک کند تا اطلاعات بهتری درباره فلسفه حجاب، جایگاه آن در فرهنگ و دین، و همچنین نقش آن در جامعه به دست آورند. در این زمینه، رسانه‌ها می‌توانند برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی ارائه دهند که بدون فشار و اجبار، درکی منطقی و مستدل از حجاب ایجاد کنند.
استفاده از چهره‌های معتبر و محبوب
برای شکل‌دهی به روایت اقناعی از حجاب، استفاده از چهره‌های محبوب و شناخته‌شده در جامعه می‌تواند نقش مهمی ایفا کند. حضور افراد مشهور، چهره‌های ورزشی، هنرمندان و شخصیت‌های تأثیرگذار که به حجاب احترام می‌گذارند یا آن را به عنوان بخشی از هویت خود انتخاب کرده‌اند، می‌تواند به افزایش مقبولیت آن کمک کند. مردم اغلب تحت‌تأثیر چهره‌های شناخته‌شده قرار می‌گیرند و پیام‌هایی که این افراد درباره حجاب منتقل می‌کنند، احتمالاً از سوی مخاطبان پذیرفتنی‌تر خواهد بود.
بازنگری و اجتناب از کلیشه‌سازی‌های فرهنگی
یکی از نقاط ضعف سیاست‌گذاری‌های رسانه‌ای در حوزه حجاب، تکیه بر کلیشه‌ها و ارائه تصاویری یکسان و محدود از افرادی با حجاب است. ارائه تصاویری کلیشه‌ای می‌تواند موجب یکنواختی و ایجاد فاصله میان مخاطب و پیام شود. برای شکل‌دهی به یک روایت اقناعی، سیاستگذاری رسانه‌ای باید به تنوع فرهنگی و شخصیتی زنان محجبه در جامعه احترام بگذارد و تصاویری از آنها ارائه دهد که نشان‌دهنده موفقیت‌ها، توانمندی‌ها و مشارکت آنها در عرصه‌های مختلف اجتماعی و علمی باشد.
به صورت کلی برای شکل‌دهی به یک روایت اقناعی از حجاب در ایران، سیاستگذاری رسانه‌ای باید بر پایه‌ی احترام به تنوع اجتماعی، استفاده از محتوای الهام‌بخش، گفتگوهای سازنده، و تقویت سواد رسانه‌ای بنا شود. سیاست‌های رسانه‌ای که از رویکردهای آمرانه و تحمیلی پرهیز کنند و به جای آن به ایجاد اعتماد، احترام متقابل، و همدلی بپردازند، می‌توانند در پذیرش اجتماعی حجاب و تقویت درک مثبت از آن نقش مؤثری ایفا کنند.
