همشهری آنلاین – مجید جباری: برخی کارشناسان بر این باورند که غیبت ۲ساله «امید» ممکن است به‌دلیل شکار و یا تلف شدن او باشد. عده دیگر اما معتقدند که یک سال غیبت، دلیل قطعی برای تلف شدن «امید» نیست و هنوز امیدوارانه به انتظار آمدن تک درنای سیبری به ایران هستند. برخی اما رد و نشان «امید» را در جاهای مختلف می‌دهند؛ گاه می‌گویند در مسیر و خط پروازی آذربایجان است و گاه هم سرزمین‌های سرد سیبری. البته دیرآمدن و نیامدن «امید» به ایران سابقه دارد. درنای سیبری سال۱۳۸۸ آذرماه در زیستگاه‌های ایران دیده شد اما یک سال قبل از آن «امید» اصلا به ایران نیامد. آخرین بار درنای سیبری «امید» اسفند۱۴۰۱ در تالاب‌های مازندران دیده شد؛ روزی که به همراه درنای بلژیکی (رویا) عزم سفر کرد تا تالاب‌های مازندران را به مقصد سیبری ترک کند.

هنوز به دیدن «امید» امیدواریم

مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست استان مازندران درباره غیبت ۲ ساله تک درنای سیبری در زیستگاه‌های مازندران گفت: «با توجه به شرایط جوی امسال، پیش‌بینی می‌شود طی روزهای آینده حتما شاهد حضور این پرنده در تالاب فریدونکنار مثل سال‌های گذشته باشیم.»

عطاء‌الله کاویان در گفت و گو با همشهری‌آنلاین افزود:«با توجه به‌شدت برودت هوا، افزایش بارندگی‌ها و آبگیری بیشتر تالاب‌ها و آب‌بندان‌ها و اراضی شالیزاری که کشت دوم آنها انجام می‌شود، شاهد ورود دسته‌های پی‌درپی پرندگان به تالاب‌ها و آب‌بندان‌های استان به‌ویژه تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار هستیم.»

کاویان تصریح کرد:«هرسال از نیمه دوم آبان‌ماه منتظر ورود درنای امید به تالاب بین‌المللی فریدونکنار هستیم. هم‌اکنون پایش‌های روزانه محیط‌بانان فریدونکنار و نیز همیاران محیط‌زیست منطقه به‌منظور رصد درنای «امید» در حال انجام است که به محض ورود آن، اطلاع‌رسانی انجام خواهد شد.»

سفر ۵هزار کیلومتری برای رسیدن به ایران

زیستگاه تابستانی و محل زادآوری درنای سپید، صحراهای سیبری است و زمستان‌ها را در آبگیرها و تالاب‌های شمال ایران می‌گذراند. درنای سیبری هر سال هزاران کیلومتر را بین زیستگاه تابستانی و زمستانی خود پرواز می‌کرد تا نمادی از امید و استقامت باشد. تک درنای سیبری ۱۵ سال سفرش را از سیبری به سمت روسیه آغاز می‌کرد؛ توقف کوتاهی در ولگای روسیه داشت و بعد از عبور از قزاقستان و آذربایجان، از غرب دریای مازندران وارد ایران می‌شد تا در تالاب‌های فریدون‌کنار، ازباران و سرخرود حدود ۴ماه مهمان ایران باشد.«امید»آخرین بار در تاریخ ۵ آبان ۱۴۰۱، پس از پشت سر گذاشتن ۵ هزار کیلومتر، در تالاب فریدون‌کنار مازندران فرود آمد تا امید را در دل دوست‌داران طبیعت و طرفداران محیط زیست، زنده کند. حالا اما ۲ سال است که از او خبری نیست.

امید مرده است؟ | درنای منحصر به فرد سیبری ردیاب دارد؟ | تصمیم‌گیری برای جفت تنهامانده درنای سیبری

ماجرای «امید»و «رویا»

سال۱۴۰۱ انتقال درنای بلژیکی ماده برای همزیستی با امید که ۱۴سال به تنهایی پس از مرگ جفتش به مازندران سفر می‌کرد، به‌خوبی پیش رفت و این دو پرنده ۳۴روز در کنار هم زیستند و درنهایت مازندران را به مقصد سیبری ترک کردند. ۲روز از کوچ آنها گذشته بود تا اینکه اهالی بومی از مشاهده یک درنا در اراضی تالابی عباس‌آباد خبر دادند و پس از چند روز تکذیب و تردید بالاخره تأیید شد درنای بلژیکی از نفس افتاد و از ادامه سفر باز ماند و زندگی ۳۴روزه این دو یار منجر به جدایی شد. از آن روز تاکنون درنای بلژیکی(رویا) در محیطی محفوظ و خاص در «اجاکله» مازندران نگهداری می‌شود تا با آمدن دوباره «امید» در طبیعت رها شود.

ویژگی‌های درنای سیبری

دُرنای سیبری که امید از گونه آنهاست و با نام علمی «گروس لئوکوجرانوس» شناخته می‌شود؛ پرنده‌ای در معرض خطر انقراض از خانواده درناهاست که ۱.۵متر قد دارد و فاصله ۲ بال آن بیش از ۲متر است. این درنا بدن یک‌دست سفید با پاهای بلند سرخ رنگ دارد و منقار بلند سیاهی روی صورت قرمز رنگ آن نشسته است.

پای درناهای سیبری چگونه به ایران باز شد؟

درناهای سیبری نخستین بار در سال۱۳۵۳ در ایران دیده شدند. جمعیت غربی درناهای سیبری با گذر از تالاب‌های نارزوم در قزاقستان، ذخیره‌گاه طبیعی آستراخان روسیه در دهانه رود ولگا و آذربایجان و طی مسافت تقریبا ۵هزار کیلومتری در آبان هر سال به تالاب‌های فریدونکنار در استان مازندران مهاجرت می‌کنند و تا اوایل اسفند را در این تالاب می‌گذرانند.