تبدیل خانه پدری جلال آل احمد به کانون فرهنگی پویا
به گزارش خبرگزاری مهر، محبوبه کاظمی دولابی، سرمایه‌گذار خانه پدری جلال آل احمد، گفت: این بنا با معماری خاص و تاریخی خود نمایانگر بخشی از فرهنگ و تاریخ غنی ایرانی در ساخت خانه‌هایی با فضای درونی و اندرونی است.
وی تاکید کرد: این خانه یکی از مهم‌ترین نقاط تقابل سنت و مدرنیته در تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود و از این رو دارای هویتی مستقل و ویژه از دیگر بناهای تاریخی مرتبط با جلال‌آل‌احمد است. این خانه همواره محل برگزاری جلساتی بوده که تبدیل به بستری برای رقم خوردن اتفاقات مهم تاریخ سیاسی کشور شده است.
احیاگر این بنای تاریخی اضافه کرد: جلال آل احمد با آثارش همچون «غربزدگی»، «خسی در میقات»، «در خدمت و خیانت روشنفکران» و «زن زیادی» تأثیر عمیقی بر ادبیات معاصر ایران گذاشت. او با نقدهای اجتماعی و فرهنگی خود، به بررسی هویت ملی و چالش‌های مدرنیته پرداخت و در تلاش بود تا فرهنگ ایرانی را در برابر تأثیرات غربی حفظ کند. همین رویکرد او باعث شد تا بسیاری از جوانان و روشنفکران آن زمان به تفکر در مورد هویت ملی و فرهنگی خود بپردازند.
وی ادامه داد: به دلیل ارتباط نزدیک این بنا با زندگی و اندیشه‌های جلال آل احمد، این خانه به عنوان یک میراث فرهنگی ارزشمند شناخته و در سال ۱۳۸۳ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است. هدف از این ثبت، حفظ و معرفی ابعاد زندگی و آثار این نویسنده بزرگ و همچنین ترویج فرهنگ ایرانی است.
معرفی سرمایه‌گذار
کاظمی با اشاره به سابقه فعالیت‌های خود در زمینه فرهنگی، گفت: من به عنوان یک توسعه‌گر فرهنگی و فعال در حوزه گردشگری و میراث فرهنگی، نزدیک به ۲ دهه است که بر پایه پژوهش و با تاکید بر اهمیت صیانت از میراث‌فرهنگی در راستای تقویت هویت ملی فعالیت می‌کنم. حفظ و گسترش اصالت‌های فرهنگی، هنری و تمدنی و تلاش در جهت توسعه و ترویج آنها همواره از اهداف و دغدغه‌های اصلی من بوده و است.
وی اضافه کرد: در این راستا «نگارخانه ترانه باران» با تاکید بر هنرهای متمدن ایرانی- اسلامی تأسیس شد و از سال ۸۸ نیز فعالیت‌هایم را به طور تخصصی در حوزه توسعه و ترویج هنرهای تمدنی ایرانی‌اسلامی با تمرکز بر گردشگری هنری که خود بنیان‌گذار و محقق اولیه آن بودم، ادامه دادم. در سال ۱۳۹۹ نیز به عنوان احیاگر خانه پدری جلال آل احمد، وارد حوزه حفظ و مرمت بناهای تاریخی شدم.
سرمایه‌گذار خانه پدری جلال آل‌احمد به روند مرمت بنا اشاره کرد و گفت: اسفند ۱۴۰۱ آغاز رسمی مرمت بنا بود و تاکنون حدود ۲ سال از دوره مرمت این بنا با تأخیراتی که به دلیل روال اداری صندوق توسعه و احیا، در تأیید طرح‌ها و دیگر موارد داشته، گذشته است. در این مدت، هزینه‌های بسیار بیشتری نسبت به برآورد کارشناسی صندوق احیا انجام شده است تا بنا، به استانداردهای لازم برای حفظ هویت تاریخی آن برسد. چراکه هدف ما صرفاً رساندن یک بنا، به مرحله بهره‌برداری نیست بلکه مرمت اصولی و احیای این میراث‌فرهنگی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
پایان مرمت تا آخر سال‌جاری
وی افزود: طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده، مرمت این بنا تا پایان سال ۱۴۰۳ به اتمام خواهد رسید و امیدواریم که در اوایل سال ۱۴۰۴ بازگشایی شود. از زمان برنده شدن در مزایده، با چالش‌هایی مانند مشکلات قراردادی، تحویل بنا، نبود زیرساخت، حضور معتادان و تبدیل شدن به محل تفکیک زباله، چالش‌های بافت تاریخی منطقه، همسایگان و معبرها، آبگرفتگی بنا، الحاقات غیر مجاز انجام شده که نیازمند حذف بود، عدم تخصیص تسهیلات و همچنین افزایش تورم اقتصادی مواجه بوده‌ایم که بر روند مرمت تأثیر گذاشته است.
سنگلج، محله مفاخر تهران
سرمایه‌گذار بنای تاریخی تصریح کرد: این بنا در منطقه سنگلج واقع شده. سَنگِلَج یکی از چهار محله قدیمی و اصیل شهر تهران است که علاوه بر داشتن آثار تاریخی متعدد، زادگاه مشاهیری سرشناسی چون پرفسور حسابی، عزت الله انتظامی، دکتر مصدق، جلال آل احمد و … بوده است. سنگلج بین دو خیابان خیام و وحدت اسلامی از شرق و غرب و خیابان‌های سپه و مولوی در شمال و جنوب محدود شده است.
بنایی در قلب گردشگری تهران
وی تاکید کرد: خانه پدری جلال به عنوان یک مقصد گردشگری شهری، به جاذبه‌های زیادی دسترسی دارد. از آثار تاریخی و فرهنگی این محله قدیمی تهران می‌توان به پارک شهر، تئاتر سنگلج، امامزاده سید نصرالدین، مسجد و مدرسه معیرالممالک، عمارت مستوفی الممالک، عمارت انجمن شهر، بازارچه شاپور، کلیسای گئورگ مقدس، خانه پدری پرفسور حسابی و جلال آل احمد، خانه شیخ فضل الله نوری، زورخانه شعبان جعفری، چندین مسجد تاریخی و … اشاره کرد. ساختمان‌های شهرداری تهران، شورای شهر، پزشکی قانونی و چند سازمان دولتی مهم نیز در این محله واقع شده است.
این توسعه‌گر فرهنگی افزود: بنای خانه پدری جلال به جاذبه‌های گردشگری مهمی همچون کاخ گلستان، بازار بزرگ تهران و موزه‌های مختلف پایتخت دسترسی دارد. وضعیت دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی نسبتاً مناسب است، مترو خیام در نزدیکی کوچه کارکن اساسی که خانه پدری جلال‌آل‌احمد در آن قرار دارد، فعال است. اما نیاز به بهبود زیرساخت‌های پارکینگ در روزهای هفته وجود دارد تا بازدیدکنندگان بتوانند به راحتی از این مکان دیدن کنند.
کاربری بنا بعد از مرمت
کاظمی گفت: طبق قرارداد صندوق توسعه و احیا، کاربری خانه پدری جلال‌آل‌احمد شامل برگزاری رویدادهای فرهنگی، نمایشگاه‌های هنری و ادبی، و برنامه‌های آئینی و پذیرایی است. ما برنامه‌ریزی کرده‌ایم تا با همکاری هنرمندان و نهادهای فرهنگی و هنری مختلف، رویدادهای متنوعی را با محوریت هنرهای ایرانی اسلامی برگزار و این مکان را به محلی برای پاتوق هنرمندان، ادیبان، دانشجویان و هنردوستان و تبادل فرهنگی و هنری تبدیل کنیم.
وی اضافه کرد: این پروژه نه تنها به احیای هویت فرهنگی منطقه سنگلج کمک خواهد کرد، بلکه می‌تواند نقش مهمی در جذب گردشگران داخلی و خارجی ایفا کند. با ایجاد فضایی مناسب برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری، می‌توان فرصتی برای ساکنان محلی فراهم کرد تا از طریق گردشگری به درآمدزایی برسند. همچنین با افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت میراث فرهنگی و تاریخی، می‌توانیم زمینه‌ای برای همکاری‌های بیشتر بین هنرمندان محلی و نهادهای فرهنگی ایجاد کنیم که در نهایت منجر به تقویت هویت ملی خواهد شد.
تبدیل بنا به یک کانون فرهنگی پویا
این فعال میراث‌فرهنگی خاطر نشان کرد: تلاش ما برای احیای خانه پدری جلال آل احمد فراتر از یک پروژه مرمتی است؛ این اقدام نمادی از تعهد ما به حفظ تاریخ، فرهنگ و هویت ملی ایران است. با ایجاد فضایی زنده و پویا برای هنر و فرهنگ، امید داریم که نسل‌های آینده نیز بتوانند از غنای فرهنگی سرزمین خود بهره‌مند شوند. این خانه می‌تواند به عنوان یک کانون فرهنگی، نه تنها یادآور زندگی جلال آل احمد باشد بلکه بستری برای تبادل اندیشه‌ها، خلاقیت‌ها و تجربیات هنری فراهم آورد. بر این باوریم که با همکاری جامعه محلی و حمایت نهادهای فرهنگی، هنری می‌توانیم آینده‌ای روشن‌تر برای فرهنگ و هنر ایرانی رقم بزنیم.
کاظمی در انتها ابراز امیدواری کرد: که مسئولان فرهنگی و هنری کشور با درک عمیق از اهمیت بناهای میراث فرهنگی به عنوان سرمایه‌های ارزشمند تاریخ و فرهنگ ایران، افرادی را در اولویت سرمایه‌گذاری قرار دهند که دغدغه اصلی آنها صیانت از این میراث گرانبها و ترویج فعالیت‌های فرهنگی است. انتخاب معیارهای صرفاً اقتصادی برای بهره‌برداری از این فضاهای تاریخی می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به کالبد و کارکرد این بناها شود. بنابراین، ضروری است که رویکردی جامع و متعهدانه در حفاظت و معرفی این آثار تاریخی اتخاذ شود تا بتوانیم شاهد بهره‌برداری‌های شایسته و در خور شأن این فضاهای ارزشمند باشیم و از آسیب‌های بیشتر به میراث فرهنگی کشور جلوگیری کنیم.
