تماشای شکوه معماری در مسجد دوره ایلخانی

همشهری _ نیلوفر ذوالفقاری: از میان بناهای تاریخی پرتعداد ورامین، مسجد جامع این شهر با معماری ویژه و قدمت تاریخی، جزو جاذبه‌های گردشگری ارزشمند پایتخت محسوب می‌شود.

نام مقصد: مسجد جامع ورامین

نشانی: ورامین، خیابان شهید بهشتی، تقاطع خیابان مسجد جامع

بنای دوره ایلخانی

این اثر در سال ۱۳۱۰ با شماره ۱۷۶ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفت. این مسجد تنها نمونه کامل مساجد چهار ایوانی کشور به‌حساب می‌آید که نه‌تنها از لحاظ ساختمان عظیم و گنبد عالی آجری اهمیت دارد بلکه به‌واسطه تزیینات فراوان، کاشی‌کاری‌های معرق، گچبری، کتیبه‌های تاریخی و انواع خطوط مختلف جزو آثار مهم هنری ایران به شمار می‌آید. این مسجد تاریخی بنایی با طرح چهار ایوانی است و شامل سردر در شمال، شبستان در جنوب، رواق در شرق و غرب می‌شود. ایوان شبستان بلند مسجد جامع، کتیبه‌های ارزشمندی دارد که ازجمله آن می‌توان به کتیبه‌های سوره جمعه در متن و کتیبه‌های کوفی در حاشیه اشاره کرد. این کتیبه‌ها مزین به انواع طرح‌های اسلیمی و خطهای عربی، کوفی و فارسی هستند. شرح مرمت مسجد در سال ۸۱۵ هجری قمری مصادف با زمان حکومت شاهرخ تیموری نیز در کتیبه‌ای به ثبت رسیده است.

استقبال گردشگران خارجی از مسجد

تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به مسجد جامع ورامین توجه چندانی نشده بود. به‌دلیل محدودیت‌ها و مشکلاتی که وجود داشت، مردم کمتر به مسجد می‌رفتند و این بنای تاریخی به مخروبه تبدیل شده بود. در دوره معاصر محمدکریم پیرنیا، پدر معماری سنتی ایرانی، مرمت مسجد جامع ورامین را برعهده داشت. در واقع، پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و ایجاد نمازجمعه در شهرستان ورامین، به این مکان توجه ویژه‌ای شد و به محل اجتماع مردم متدین تبدیل شد. همچنین در طول سال نیز برنامه‌های فرهنگی در این مکان تاریخی برگزار می‌شود که به‌خاطر ویژگی‌های محیطی مسجد جامع اغلب با استقبال مردم همراه است. برنامه‌های متنوعی هم در مناسبت‌های مذهبی در این مسجد برگزار می‌شود. این مسجد تاریخی حالا علاوه بر محلی برای عبادت و نیایش، به جاذبه گردشگری تبدیل شده و گروه‌های گردشگران خارجی در برنامه‌های ورامین‌گردی، از معماری منحصربه‌فرد این بنا بازدید می‌کنند.