سلسله مراتب یک شغل نان و آبدار و بی‌تعطیل
همشهری آنلاین- بهاره خسروی :در این بخش به مشاغل و سلسله مراتب کار در حمام ها به روایت مهرشاد کاظمی، تهران پژوه، نگاهی داریم:
حمامی: نقش مدیریت حمام ها عموما بر عهده مالک خصوصی آن بود که در میان مردم تهران قدیم از با عنوان حمامی یاد می کردند.
استاد حمامی: در ورودی حمام های تهران قدیم معمولا مرد ریش‌سفیدی که اغلب محاسن بلندی هم داشت برای دریافت وجه از مشتری ها به عنوان استاد حمامی می نشست. البته در گذشته وجه استفاده از حمام به دو صورت نقدی یا غیر نقدی پرداخت می شد. وجه غیر نقدی شامل دریافت تخم مرغ، نان و… مواردی این چنینی بود.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
جامه‌دار: اغلب مراجعه‌کنندگان به حمام‌های تهران قدیم رخت و لباس و همچنین اشیای ارزشمند و قیمتی مثل ساعت یا حلقه ازدواجشان را در بدو ورود به حمام به فرد امینی که در همه حمام ها وجود داشت می سپردند و با خیال راحت به استحمامشان می‌رسیدند. به افرادی که مسئولیت نگهداری اشیای ارزشمند مشتریان را داشتند جامه دار می گفتند.
مشت و مالچی: مشتری که از خزینه حمام خارج می شد، نوبت به کیسه کشی و مشت و مال می رسید. در این موقعیت مشت و مالچی لنگ خشکی را برای او پهن می کرد و لنگ خشک دیگری را مچاله کرده و زیر سرش قرار می داد و شروع می کرد به کیسه کشیدن و بعد از کیسه کشیدن مشت و مال دادن شروع می شد. این مشت و مال دادن از گردن شروع و به مچ پا ختم می شد.
دلاک: کار دلاک کیسه‌کشی و شست‌وشوی افراد در حمام بود. رسم دلاکان این بود که چرک قسمت‌های مختلف بدن را گرفته و در جلو چشم فرد فرو می‌ریختند. در حقیقت به او گوشزد می‌کردند که بدنت کثیف بوده و حالا تمیز شده است. دلاک ها نقش زیادی در خبرچینی داشتند و در بخش زنانه هم با معرفی دختران به مادران صاحب پسر آماده ازدواج، بخت‌گشای دختران دم بخت به حساب می‌آمدند.
پادو: این فرد وظیفه‌اش جفت کردن کفش اشخاص و گاهی اوقات جابه‌جایی آنها بود. پادوها کفش مشتری را زیر سکو می‌گذاشتند و یک لنگ خشک روی سکو پهن می‌کردند. مشتری که لخت می‌شد، پادو یک لنگ دیگر به او می داد.
