شاهکارهای معماری در طبیعت

همشهری آنلاین – الهام مصدقی راد: جانوران به سه دلیل سازه ایجاد می‌کنند؛ برای ایجاد زیستگاه‌های حفاظت‌شده، یعنی خانه‌ها، برای گرفتن طعمه و برای جستجوی غذا، یعنی تله و برای ارتباط درون‌گونه‌ای، یعنی نمایش. این سازه‌ها دارای ویژگی‌های پیچیده‌ای مانند تنظیم دما، تله‌ها، طعمه، تهویه، اتاقک‌های ویژه و بسیاری از ویژگی‌های دیگر هستند. رفتار ساختن در بسیاری از پستانداران غیرانسان، پرندگان، حشرات و عنکبوتیان رایج است. همچنین در چندین گونه از ماهیان، خزندگان، دوزیستان، نرم‌تنان، آبدزدک دریایی، سخت‌پوستان، کرم‌های حلقوی و برخی بندپایان دیگر هم دیده می‌شود.

مورچه

یکی از شگفت انگیز ترین لانه ها متعلق به مورچه هاست. مورچه ها بر روی زمین تپه ای کوچک از شن و خاک حفر مِ‌کنند اما در زیر این تپه ،‌شهری پیچیده با تونل ها و اتاق های متعدد با کاربردهای متفاوتی است. برخی از این لانه ها محل زندگی میلون ها مورچه اند و اغلب تا چند دهه قدمت دارند . آزمایش ها نشان داده اند فیزیک تونل مورچه ها مِی تواند برای انسان مفید باشد و از آن در حفر تونل استفاده کرد. اینعکس متعلق به یک کلونی عظیم مورچه هاست که در زیر زمین کشف شده است.

بادکنک ماهی

این طرح های مدور ، اثر بادکنک ماهی است. این جانور برای جفت یابی دست به ساخت این اثر می زند که قطری حدود ۷ فوت دارد. هنگامی که دایره ها کامل می شود، جفت ماده آن را مورد بررسی قرار داده و در صورت انتخاب، در مرکز این اثر تخم می گذارد و سپس جفت ماده آن را بارور می کند.

سگ آبی

یکی از قابل تشخیص ترین سازه های حیوانی سد سگ آبی است. این سد با طول حدود ۱۰۰ متر ، جریان آب را محدود کرده و با ایجاد سیل، خسارت به وجود می‌آورند اما در کنار این، باعث ایجاد سرزمین های مرطوب می‌شوند. بزرگترین سد سگ آبی که تا به امروز ثبت شده است، در نشنال پارک آلبرتا در کشور کانادا قرار داد و طول آن ۸۵۰ متر است.

مرغ تنور ساز

برخلاف اکثر پرندگان که آشیانه خود را از شاخه های گیاهان می سازند، مرغ تنورساز از گل و کود برای ساخت خانه خود بهره می گیرد. این پرنده مصالح مورد نیاز را به سختی به بالای درخت حمل می کند و آشیانه ای همچون تنور می سازد. سپس تابش نور خورشید آن را سخت و محکم کرده و پرنده می تواند در آنجا تخم بگذارد.

مورچه سبز

شهرت مورچه های نساج یا مورچه سبز به دلیل نوع ساخت لانه هایشان است. این مورچه ها با بافتن برگ ها و ابریشم لارو به یکدیگر لانه هایی خارق العاده می آفرینند.

پرنده نساج

پرندگان نساج بسیار اجتماعی بوده و مشهورند به سازندگان بزرگترین آشیانه در میان تمامی پرندگان. آشیانه ای که می تواند چندین نسل از هزاران پرنده را در خود جای دهند. این لانه ها حدود ۸ متر پهنا و ۱.۵ متر ارتفاع و وزنی بالغ بر یک تن دارند. این لانه ها چنان پرکار و مستحکم هستند که برخی از آن ها بیش از صد ها سال سالم باقی می ماند.

موریانه

موریانه ها لانه سازی شان در میان موجودات ، بسیار شگفت انگیز است .آنها خانه خود را به شکل سازه‌ای گنبدی شکل یا تپه مانند می‌سازند که از سطح زمین بالا آمده است، گاهی ارتفاع این لانه‌ها تا ۱۰ متر نیز می‌رسد. لانه موریانه از قسمت های مختلف مانند انبار غذا، محل پرورش نوزاد و … تشکیل شده است. آنها حتی برای لانه شان هواکش هم تعبیه می‌کنند. معماری لانه آنها نسبت به شرایط اقلیمی، متفاوت است. برای مثال در جنگل های پرباران استوایی، روی سقف لانه شان شیروانی درست میکنند.

عنکبوت

تار های مختلف همانند اثر انگشت انسان ها با یکدیگر تفاوت دارند و هیچ دو تار عنکبوتی نیست که شبیه به هم باشند. عنکبوت ها در بدنشان مجرای تار ریسی دارند که در ابتدای آن غده ای پروتئینهای تار را ترشح می‌کند، پروتئین هایی چسبنده که موجب به دام افتادن حشرات مِی‌شود. هر عنکبوت برای تنیدن یک تار منظم حدود یک ساعت وقت می‌گذارد.

کبوتر

کبوترها بیشترین لانه ها را در شهرها می‌سازند. آنها بعد از جفت یابی و چند رئز قبل از تخم گذاری با همکاری جفتشان شروع به ساخت لانه می‌کنند. سه هفته بعد یعنی زمانی که جوجه ها متولد می‌شوند، با چوب کبریت و پوشال، دیواره ای کوتاه برای لانه شان درست می‌کنند تا جوجه ها از لانه بیرون نیفتند.

زنبور عسل

در میان جانوران و حشرات شاید کندوی زنبور عسل یکی از درخشان‌ترین ابعاد معماری را به خود اختصاص دهد. نظم موجود و رعایت قواعد هندسی در ساخت این کندوها شگفت انگیز است. زنبورها این کندو را با استفاده از موم می‌سازند، ماده‌ای که هم به عنوان مصالح ساختمانی و هم به عنوان ماده غذایی در رشد و پرورش زنبورهای جدید، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پرنده اوروپندولا

پرنده ای مشهور به اوروپندولا در میان پرندگان، یکی از بی نظیرترین آشیانه ها را دارد. این پرنده برای محفوظ ماندن تخم هایشان از دست میمون‌ها کیسه هایی را از درخت مو آویزان می کند که برای شان محوطه ای محصور می آورد.

مرغ کریچ ساز

این پرندگان کرچ ساز در میان تمامی گنجشک سانان یکی از خارق العاده ترین آلونک ها را می سازند. سازه ی مخروطی این آلونک حدود صد سانتیمتر ارتفاع و ۱۶۰ سانتی متر قطر دارد. از دو تکه چوب به عنوان ستون در قسمت ورودی آن استفاده شده است. محوطه جلوی آن پوشیده از خزه است، و با اشیایی چشمگیر همچون گل های رنگی یا میوه، بال پوش براق، برگهای خشکیده، ماهرانه تزیین می شود.