نبرد محیط‌زیستی با تحریم‌ها در اجلاس باکو

همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: از آنجایی که اقتصاد کشور بر پایه تجارت سوخت‌های فسیلی قرار گرفته شرایطش با سایر کشورهای دیگر که عمدتا واردکننده سوخت‌های فسیلی هستند فرق می‌کند. حضور فعال ایران در کنوانسیون‌های جهانی و ارائه «برنامه‌های بلندپروازانه» برای رسیدن به اهداف جهانی نیاز به حمایت بین‌المللی دارد. در شرایطی قرار داریم که نه‌تنها این حمایت‌های مالی و فناورانه وجود ندارد، بلکه تحریم‌های همه‌جانبه مانع از تحقق برنامه‌های داخلی و ملی شده است. در شرایطی که کشورهای دنیا در کاپ قبلی به نتیجه مطلوبی در زمینه اجرای تعهدات و تامین منابع مالی و هزینه‌کرد بودجه‌های مصوب نرسیدند، انتظار داشتن از کشوری که تحت تحریم است دور از انصاف و غیرمنطقی است. ایران نیز مثل سایر کشورهای در حال توسعه در انتظار اجرایی شدن تعهدات مالی بین‌المللی کشورهای توسعه یافته است ولی به‌دلیل پایبندی به بیش از ۱۵ تعهد بین‌المللی زیست‌محیطی، به‌خصوص کنوانسیون تغییر اقلیم (UNFCCC)، برنامه‌های ملی و داخلی خود را در حفاظت از محیط‌زیست دنیا هرچند اندک، دنبال می‌کند.

با تحریم‌ها، انتظارات از ایران غیرمنطقی است

شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست: ایران عضو کنوانسیون تغییر اقلیم است و در این راستا اقدامات خوبی انجام داده اما تحریم‌های ظالمانه دسترسی به تکنولوژی‌های نوین، به روزرسانی صنایع، منابع مالی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی را برای ایران به‌طور چشمگیری محدود کرده است. تا زمانی که تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران به‌طور کامل رفع نشود، انتظار پایبندی به اصول و اهداف این کنوانسیون، بدون توجیه و غیرمنطقی است. انتظار می‌رود در کاپ ۲۹، راه‌اندازی نظام اندازه‌گیری، گزارش‌دهی و راستی‌آزمایی (MRV)، تبادل انتشار و کاهش انتشار با اقدامات بهینه‌سازی مصرف انرژی و توسعه تجدیدپذیرها با دیپلماسی فعال محیط‌زیست، موجبات مدیریت و سازگاری با تبعات تغییر اقلیم را در پی داشته باشد. کشورها باید به‌طور برابر به فناوری‌ها، دانش، سرمایه‌گذاری و انرژی هسته‌ای دسترسی داشته باشند تا سهم انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر را برای تحقق این هدف افزایش دهند. از این رو، تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه نباید مانع تلاش‌های کشورهای عضو در این مسیر شوند.

نگرانی کشورهای در حال توسعه

شارلی انویه‌ تکیه، عضو هیأت پارلمانی ایران در اتحادیه بین‌المجالس جهانی: نگرانی عمده ایران عدم‌اجرای تعهدات از سوی دولت‌های صنعتی و توسعه یافته است. با توجه به عملیاتی شدن صندوق جبران خسارت‌های ناشی از تغییر اقلیم، امیدواریم کشورهای توسعه‌یافته منابع مالی مورد نیاز این صندوق را به شکل کافی و قابل پیش‌بینی تامین کنند.

اقدامات ایران در اجرای مفاد کنوانسیون تغییر اقلیم با وجود تحریم:

• تدوین سند اقتصاد کم کربن

• تدوین برنامه راهبرد ملی تغییر اقلیم

• درج موضوع تغییر اقلیم در قالب بند الحاقی به ماده۲۲ برنامه هفتم توسعه کشور

• تشکیل کارگروه ملی تغییر اقلیم با حضور دستگاه‌های ذی‌صلاح

• تبدیل نیروگاه‌های سوخت فسیلی به نیروگاه‌های سیکل ترکیبی

• کاهش انتشار گازهای آلاینده در صنعت نفت و گاز

• توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر خورشیدی و هسته‌ای

تحریم چگونه به محیط‌زیست ایران ضربه زده است

ناتوانی در خرید تجهیزات پیشرفته برای پایش و کنترل آلودگی، نظارت بر کیفیت آب و هوا و مدیریت پسماند

مشکلات در تأمین منابع مالی پروژه‌های محیط‌زیستی

محدودیت در واردات سوخت‌های پاک‌تر و فناوری‌های انرژی تجدیدپذیر

واردات تجهیزات و مواد بی‌کیفیت برای تأمین نیازهای صنعتی

محدودیت در منابع علمی و کاهش همکاری‌های بین‌المللی

افزایش مصرف منابع داخلی به جای واردات

کاهش دسترسی به تجهیزات پیشرفته بازیافت به‌خصوص زباله‌های خطرناک