هشدار درباره افزایش سگ‌های ولگرد؛ زنگ خطر آسیب به سلامت محیط زیست
خبرگزاری مهر، گروه جامعه، مهدیه تاجبخشیان: سگ‌های ولگرد به عنوان یکی از چالش‌های مهم زیست‌محیطی در شهرها و مناطق شهری شناخته می‌شوند. حضور کنترل‌نشده این حیوانات می‌تواند اثرات منفی گسترده‌ای بر محیط زیست، سلامت انسان و سایر جانداران داشته باشد. از منظر زیست‌محیطی، سگ‌های ولگرد می‌توانند تهدیدی برای تنوع زیستی محسوب شوند، چرا که ممکن است به گونه‌های بومی آسیب زده و زیستگاه‌های طبیعی را تخریب کنند.
همچنین، سگ‌های ولگرد با پراکنده کردن زباله‌ها و ایجاد آلودگی، مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی گسترده‌ای به وجود می‌آورند. این حیوانات می‌توانند ناقل بیماری‌های خطرناک مانند هاری باشند که نه تنها برای انسان، بلکه برای سایر حیوانات نیز تهدید جدی است. بررسی و مدیریت این مسئله نیازمند رویکردی چندجانبه است که هم مسائل زیست‌محیطی و هم دغدغه‌های انسانی را در نظر بگیرد.
غلام‌رضا ابدالی، مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره وضعیت سگ‌های ولگرد در مناطق شهری و روستایی و آسیب‌هایی که به محیط‌زیست وارد می‌کنند، گفت: تعداد سگ‌های ولگرد در حال افزایش است و این مسئله پیامدهای زیست‌محیطی و بهداشتی جدی به همراه دارد. این سگ‌ها وقتی وارد عرصه‌های طبیعی می‌شوند، در درجه اول به گونه‌های جانوری وحشی با ارزش ما آسیب می‌رسانند. آن‌ها به نوزادان گونه‌ها، تخم پرندگان، و گونه‌های پیر و ضعیف حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برند.
وی افزود: مشکل دیگری که این سگ‌ها ایجاد می‌کنند، آمیزش آن‌ها با گونه‌های سگ سان دیگر مانند گرگ و شغال است که باعث ایجاد موجودات دورگه‌ای مانند گرگاس (حاصل آمیزش سگ و گرگ) یا شغال پوره (حاصل آمیزش سگ و شغال) می‌شود. این حیوانات دورگه بسیار وحشی و از نظر زیست‌محیطی خطرناک هستند و به هیچ‌وجه قابل تأیید نیستند.
ابدالی همچنین به مسئله انتقال بیماری‌ها توسط سگ‌های ولگرد اشاره کرد و گفت: بسیاری از این سگ‌های بلا صاحب و پرسه‌زن از نظر بهداشتی چک نمی‌شوند و به‌عنوان مخزن بیماری‌ها عمل می‌کنند. این بیماری‌ها به حیات وحش و گونه‌های جانوری ما منتقل شده و باعث تهدید جدی جمعیت این گونه‌ها می‌شود. علاوه بر این، آرامش منطقه را نیز مختل می‌کنند.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش تأکید کرد: کنترل و مدیریت سگ‌های ولگرد به‌منظور حفاظت از گونه‌های جانوری و حفظ سلامت محیط‌زیست ضروری است.
مدیریت نشدن و تغذیه دستی، دلایل اصلی افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد است
وی درباره دلایل اصلی افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد گفت: مهم‌ترین دلیل این است که این سگ‌ها مدیریت نمی‌شوند. این حیوانات زادآوری بسیار بالایی دارند و متأسفانه مردم به آن‌ها غذا می‌دهند. مردم ما به دلیل مهربانی و احساساتی بودن، به این سگ‌ها غذای دستی می‌دهند، به‌ویژه در حاشیه شهرها. این غذاهای دستی باعث می‌شود جمعیت آن‌ها به‌صورت تصاعدی افزایش پیدا کرده و از کنترل خارج شود.
ابدالی افزود: دلیل دیگر، مدیریت نشدن مراکز پسماندهای شهری است. محل‌های دپوی زباله‌های شهری اغلب محصور نیستند و به‌صورت فضای باز نگهداری می‌شوند. سگ‌های بلا صاحب به این مکان‌ها می‌روند و از زباله‌ها تغذیه می‌کنند. این مسئله نه‌تنها باعث افزایش جمعیت این حیوانات به‌صورت فزاینده می‌شود، بلکه کانون‌های آلودگی بسیاری را به وجود می‌آورد.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش تأکید کرد: مدیریت پسماندها و جلوگیری از تغذیه دستی سگ‌های ولگرد از راهکارهای کلیدی برای کنترل جمعیت آن‌ها و کاهش آسیب‌های ناشی از این مسئله است.
سازمان محیط زیست در تدوین قوانین مرتبط با ساماندهی سگ‌های بلا صاحب نقش نظارتی و مشورتی دارد
ابدالی، درباره نقش سازمان محیط زیست در تنظیم قوانین مربوط به رها کردن سگ‌های خانگی توسط صاحبانشان و ساماندهی سگ‌های بلا صاحب و پرسه‌زن گفت: در کمیته‌ای که برای ساماندهی سگ‌های بلا صاحب و پرسه‌زن تشکیل شده است، ما به‌عنوان عضو حضور داریم. نقش ما هم نظارتی است و هم در تهیه دستورالعمل‌ها مشارکت داریم. در این کمیته با همفکری، دستورالعمل‌ها تهیه و تنظیم می‌شوند.
وی افزود: بعد از تدوین دستورالعمل‌ها، این موارد برای اظهار نظر به ما ارائه می‌شوند و ما نیز نظرات خود را مکتوب کرده و ارسال می‌کنیم تا ان‌شاءالله در فرآیند نهایی اعمال شوند.
این مقام مسئول تأکید کرد: سازمان محیط زیست با مشارکت و نظارت در این کمیته، تلاش می‌کند قوانین و دستورالعمل‌هایی برای مدیریت بهتر و کاهش مشکلات ناشی از سگ‌های بلا صاحب تدوین و اجرایی شود.
سازمان محیط زیست در راستای سیاست‌های وزارت کشور برای کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد عمل می‌کند
وی درباره برنامه‌ها و سیاست‌های سازمان محیط زیست برای کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد گفت: تمام سیاست‌هایی که ما می‌توانیم اجرا کنیم و در پیش بگیریم، منطبق بر سیاست‌هایی است که توسط متولیان اصلی این امر، یعنی وزارت کشور، تعیین می‌شود. وزارت کشور سیاست‌گذار اصلی در این زمینه است و ما نیز دنباله‌رو این سیاست‌ها هستیم.
ابدالی افزود: سازمان محیط زیست به‌عنوان عضو ناظر در این فرایند حضور دارد و امیدواریم با همفکری این دستگاه، بتوان یک راهکار منطقی و علمی برای این مسئله ارائه و اجرایی کرد.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش تأکید کرد: همکاری نزدیک با وزارت کشور و بهره‌گیری از سیاست‌های علمی و کارشناسی‌شده، راهی برای مدیریت بهتر و کاهش جمعیت سگ‌های ولگرد و آسیب‌های ناشی از آن خواهد بود.
حضور سگ‌های ولگرد سلامت عمومی را به خطر می‌اندازد
ابدالی، درباره تأثیر حضور سگ‌های ولگرد بر سلامت عمومی اظهار داشت: قطعاً حضور سگ‌های ولگرد علاوه بر آسیب به محیط‌زیست، سلامت عمومی را نیز به خطر می‌اندازد. این سگ‌ها نه تنها به جمعیت انسانی حمله می‌کنند، بلکه اغلب به افراد پیر و افرادی که در محل زندگی آن‌ها حضور دارند، به‌صورت گله‌ای حمله می‌کنند.
وی افزود: یکی دیگر از مشکلات جدی، انتقال بیماری‌ها توسط سگ‌های ولگرد است. ما با مجموعه‌ای از بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و سگ روبه‌رو هستیم و این سگ‌ها به‌طور قطع ناقل این بیماری‌ها هستند و آن‌ها را به جمعیت انسانی منتقل می‌کنند.
ابدالی تأکید کرد: خطرات ناشی از حضور سگ‌های ولگرد برای سلامت عمومی جدی است و نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت دقیق برای کنترل این حیوانات و کاهش تهدیدهای ناشی از آن‌هاست.
