فروش داروهای میلیاردی سوبسیدی در بازار سیاه | مشکل نسخه‌های جعلی و کارشکنی وزارت بهداشتی‌ها و بیمه‌ها
به گزارش همشهری آنلاین، طبق قوانین، محل عرضه دارو یا داروخانه است یا بیمارستان. بررسی اصالت و همچنین رهگیری داروها هم از طریق کدرهگیری و به مدد سامانه تیتک سازمان غذا و دارو قابل پیگیری است. به این ترتیب، علاوه بر اصالت سنجی آن، از مرحله تولید تا توزیع، عرضه و نهایتا هم مصرف‌کننده قابل رهگیری بوده و مشخص است که یک داروی خاص در یک بازه زمانی معین در کجای زنجیره تامین تا مصرف قرار دارد.
با وجود سیستم‌های نظارتی ایجادشده، باز هم برخی اقلام دارویی به‌ویژه داروهای حیاتی گران‌قیمت و دارای سوبسیدهای چندین میلیونی، تحت تاثیر عواملی و برخی خلأهای نظارتی، در جایی از زنجیره مصرف واقعی خارج شده و سر از بازار سیاه درمی‌آورند.
موضوع نشت داروهای گران اخیرا با حادثه بیمارستان تبریز و همچنین بیمارستان شریعتی تهران دوباره خبرساز شده و کارشناسان عوامل مختلفی را در این زمینه مطرح می‌کنند. اما از جمله گلوگاه‌های مهم خروج دارو از زنجیره رسمی که بسیار مورد توجه قرار گرفته، یکی سوءاستفاده از نظام توزیع دارویی به‌ویژه در شرایط کمبود دارو و عدم دسترسی به برخی داروهای خاص است و دیگری هم نقایص نسخه‌نویسی الکترونیک و نوشتن نسخه‌های غیرواقعی.
البته در این میان این نکته را نیز باید متذکر شد که هنوز برخی داروها وارد سامانه تیتک سازمان غذا و دارو نشده‌اند و برخی داروخانه‌های بیمارستانی هم بخشی از اطلاعات را وارد این سامانه نمی‌کنند، به همین دلیل هم اگر دارو بعد از ورود به بخش بستری نشت کند، طبیعتا شناسایی آن سخت خواهد بود.
مشکل نسخه‌های جعلی
در همین راستا، اخیرا دکتر مهدی پیرصالحی رئیس سازمان غذا و دارو در اظهارنظری گفت: با وجود سیستم‌های نظارتی ایجادشده، متأسفانه نشت دارو همچنان رخ می‌دهد، این مشکل به نقص سامانه تیتک مربوط نمی‌شود.
وی عمده مشکل نشت داروها را نسخه‌های جعلی خواند و گفت: هرچند برخی داروها هنوز در سامانه تیتک ثبت نشده‌اند، اما عامل اصلی مشکل نشت داروها نسخ جعلی است و برای رفع این مشکل باید به سمت رسمی کردن امضای دیجیتال پزشکان حرکت کنیم.
سوءاستفاده از یوزر پسورد پزشکان
در همین زمینه، دکتر محمد رئیس‌زاده رئیس کل سازمان نظام پزشکی تاکید کرد: برخی با سوءاستفاده از یوزر پسورد پزشکان و بدون اطلاع آنها در سامانه نسخه الکترونیک داروهای حیاتی گران‌قیمت مثل داروهای شیمی‌درمانی، پیوند و… را با نرخ دولتی از داروخانه‌ها می‌گیرند و در بازار آزاد می‌فروشند.
وی با بیان اینکه این موضوع در شرایط برخی کمبودهای دارویی هم مردم را دچار مشکل می‌کند و هم پزشکان دچار گرفتاری‌های قضایی و حقوقی می‌شوند، ادامه داد: تنها راه چاره این موضوع اجرای تکلیف قانونی «امضای دیجیتال پزشکان» است.
کارشکنی در امضای دیجیتال پزشکان
رئیس‌زاده همچنین معتقد است که «با وجود آمادگی سازمان نظام پزشکی، برخی‌ها در دوره قبل وزارت بهداشت و بیمه‌ها مانع اجرای امضای دیجیتال شده‌اند.
رئیس کل سازمان نظام پزشکی در حالی تاکید دارد که معضل سوءاستفاده از یوزر پسورد پزشکان برای آنها دردسرساز و حتی به رفت و آمدهای قضایی منجر شده که در آن سوی ماجرا دلال‌ها هم مدعی‌اند این داروها را از برخی پزشکان و شرکت‌ها می‌گیرند.
در هر حال شاهدیم که به صورت سنتی و از گذشته، به‌ویژه در بیمارستان‌های ریفرال و دانشگاهی، مُهر پزشک کشیک در دفتر کاری وی بوده و تعدادی به آن دسترسی دارند. اکنون هم که نسخه‌نویسی‌ها الکترونیک شده، ممکن است همان ماجرا برای یوزر پسورد اساتید تکرار شود.
وسوسه فاصله زیاد نرخ ارز دارو با بازار آزاد
دکتر عبداللهی اصل مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو نیز درباره چرایی نشت داروهای میلیاردی به بازار سیاه و راهکارهای پیشگیری از آن به تفاوت چندین برابری نرخ ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی دارو نسبت به ارز بازار آزاد اشاره و تاکید کرد: برای سوءاستفاده‌کنندگان در جایی سود ایجاد می‌شود که یک‌سری بیماران خاص و متابولیک یا نادر داشته باشیم که داروهای گران‌قیمت مصرف می‌کنند. البته این درمان‌ها برای بیمار رایگان است و سوبسیدهای زیادی به داروهایشان داده می‌شود.
وی در خصوص راهکار پیشگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی و نشت داروهای میلیاردی به بازار آزاد گفت: سال‌هاست پشنهاد می‌کنیم که بیمه باید خرید راهبردی داشته باشد و از طرفی داروهایی که سوبسید سنگین به آنها تعلق می‌گیرد و مورد مصرف بیماران صعب‌العلاج است به صورت متمرکز به مرکز درمانی ارائه شود و این بیماران در بیمارستان‌های خاص و در قطب‌های بزرگ، دارو و درمان خود را دنبال کنند. در این صورت دارو به صورت متمرکز به مرکز درمانی ارائه می‌شود و دست بیمار نیست و نظارت را بسیار دقیق‌تر می‌کند و نشت را به حداقل می‌رساند.
۳۰ تا ۴۰ درصد پِرتی خدمات داریم
در مجموع، به اذعان دکتر ناصحی مدیرعامل سازمان بیمه سلامت، «در نظام سلامت حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد پِرتی خدمات داریم»؛ یعنی خدماتی که یا ارائه آن لازم نیست یا از مسیر اصلی مصرف خارج می‌شود.
وی توضیح داد: بر همین اساس، به‌ویژه در حوزه داروهای گران‌قیمت میلیاردی، ضمن لزوم ورود دستگاه‌های امنیتی و قضایی، باید با تمهیدات مختلف برای مدیریت وضعیت موجود با تقویت نظارت بر توزیع داروها، اجرای قوانین سختگیرانه‌تر، بهبود سیستم‌های نظارتی و فراهم کردن هرچه سریع‌تر امضای دیجیتال پزشکان و همچنین شناسایی و برخورد بازدارنده با متخلفان دسترسی به داروها را کنترل، ورود به بازار قاچاق را محدود و در شرایط کمبودهای دارویی بیماران را از سرگردانی نجات داد.
