فعلا باغ وحش بی باغ وحش | چند مورد موفق باغ وحش‌داری در دنیا ببینید و مقایسه کنید
همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: باغ وحش‌ها در ایران تعداد محدودی دارند ولی همان‌ها هم شرایط استانداردی برای حیوانات ایجاد نمی‌کنند. از گوشه کنار کشور اگر خبر مرگ آنها نرسد، حتما تصاویری از شرایط غیراخلاقی و غیر انسانی نگهداری از آنها منتشر می شود.
تصمیم سخت
شینا انصاری، رییس سازمان حفاظت محیط زیست طی نامه‌ای به مدیران کل حفاظت محیط زیست سراسر کشور ابلاغ کرد که تا از صدور موافقت اصولی “جدید” ذیل هر عنوان مرتبط با باغ‌های وحش در سراسر کشور خودداری کنند. عدم توجیه اقتصادی باغ‌های وحش و خرید و فروش‌های غیرمجاز متاثر از این وضعیت، افزایش تعداد واحدهای نامطلوب را دربرداشته و چالش‌های بیشتری را در مسیر ساماندهی باغ‌های وحش برای این سازمان به دنبال داشته است. مضاف بر این، موضوع اخذ زمین از منابع ملی نیز به بهانه ایجاد پارک وحش، باغ‌وحش، باغ پرندگان و مراکز نگهداری مزید بر علت شده است. افزایش معنادار این امر در سال‌های اخیر دستاویزی را برای انتفاع بیشتر سوداگران و سودجویان فراهم کرده است. از این‌رو جهت ارزیابی و ایجاد روندی نظام‌مند در راستای بهبود وضعیت واحدهای موجود و مورد تاکید این سازمان «به‌عنوان متولی حیات وحش آزاد و نیز گونه‌های وحشی در اسارت کشور»، تا اطلاع ثانوی و ساماندهی کامل وضعیت واحدهای فعال کشور، صدور موافقت اصولی “جدید” ذیل هر عنوان مرتبط با باغ‌های وحش در سراسر کشور ممنوع است.
باغ‌وحش استاندارد چه ویژگی‌هایی دارد؟
باغ‌وحش‌ها می‌توانند مزایای متعددی داشته باشند، به‌ویژه در زمینه حفاظت، آموزش، پژوهش و حمایت از گونه‌های در معرض خطر. البته، تأثیر آنها بستگی به نحوه مدیریت و میزان تعهدشان به اصول اخلاقی در حفاظت از طبیعت دارد.
حفاظت از گونه‌های نادر و در معرض خطر
- برنامه‌های تکثیر در اسارت
- حفظ تنوع ژنتیکی
- بازگرداندن گونه‌ها به طبیعت
- حمایت مالی از پروژه‌های حفاظتی دولتی
آموزش عمومی و توسعه پژوهش
- ترغیب به حفاظت از طبیعت
- الهام‌بخش شدن برای نسل آینده
- مطالعه رفتار و فیزیولوژی حیوانات
- پیشرفت در درمان‌های دامپزشکی
چند پروژه موفق باغ وحش‌ها در دنیا
بازگردانی اسب پرژوالسکی به طبیعت
زیستگاه: آسیای مرکزی
باغ‌وحش پراگ
این گونه که آخرین گونه اسب وحشی در جهان محسوب می‌شود، در طبیعت منقرض شده بود، باغ‌وحش پراگ در دهه ۱۹۹۰ برنامه‌ای برای تکثیر این گونه آغاز کرد. سال گذشته میلادی اولین گروه از هفت اسب وحشی وارد قزاقستان شد و ۴۰ اسب دیگر قرار است در پنج سال آینده به زیستگاه اصلی منتقل شود
نجات پانداهای غول‌پیکر
زیستگاه: چین
باغ‌وحش‌های چین و سراسر دنیا
پانداهای غول‌پیکر به دلیل تخریب زیستگاه و کاهش بامبو در معرض خطر بودند. برنامه‌های پرورش و بازگردانی در مراکز حفاظتی مانند مرکز پژوهشی پاندا در چنگدو منجر به افزایش جمعیت این گونه شد. چند سال پیش وضعیت این گونه از «در معرض خطر» به «آسیب‌پذیر»، تغییر یافت این کار با برنامه‌ریزی دولت چین در کنار برنامه‌های حفظ و نگهداری باغ وحش‌های بزرگ دنیا انجام شد.
احیای کرکس کالیفرنیایی
مکان: آمریکا
باغ‌وحش‌های لس‌آنجلس و سن‌دیگو
در دهه ۱۹۸۰، تنها ۲۷ کرکس کالیفرنیایی در جهان باقی مانده بود. همه این پرندگان از طبیعت گرفته شده و در باغ‌وحش‌های سن‌دیگو و لس‌آنجلس تکثیر شدند. در سال‌های بعد، تعدادی از آنها به طبیعت بازگردانده شدند. اکنون بیش از ۳۰۰ بال کرکس کالیفرنیایی در طبیعت وجود دارد.
بازگشت غزال عربی (اوریکس) به صحرا
عربستان سعودی، عمان، امارات و اردن
باغ‌وحش‌های اروپا و آمریکا، به‌ویژه باغ‌وحش فونیکس
در دهه ۱۹۷۰ در حیات وحش منقرض شد اما تعدادی از آن در اسارت باقی مانده بودند و برنامه موفقیت‌آمیزی برای بازگرداندن آنها به طبیعت اجرا شد و تا سال ۲۰۱۱ بیش از هزار رأس از این حیوان در حیات وحش عمان، عربستان، فلسطین، اردن و امارات وجود دارد و ۶ تا ۷ هزار رأس نیز در اسارت نگهداری می‌شوند. اکنون وضعیت این گونه به «کمترین نگرانی» تغییر یافته است.
ببر سوماترایی
اندونزی
باغ‌وحش لندن، باغ‌وحش برلین و مراکز حفاظتی اندونزی
ببر سوماترایی یکی از نادرترین ببرهای جهان است. باغ‌وحش‌ها با حمایت مالی و اجرای برنامه‌های حفاظتی، به ایجاد «مناطق حفاظت‌شده در جنگل‌های اندونزی» کمک کرده‌اند. همچنین برنامه‌هایی برای پرورش و سپس رهاسازی این ببرها در حال اجراست.
