چینش دوباره اشیای حوضخانه کاخ گلستان با روایتی جدید
آفرین امامی رئیس کاخ گلستان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره تغییر کاربری حوضخانه کاخ به تالار مناسبات دُوَل خارجی که طی مراسمی انجام شد بیان کرد: موزه حوضخانه یکی از موزه‌های کاخ بود که تعدادی از تابلوها و هدایای دول خارجی و اروپایی به پادشاهان دوره قاجار در آن به نمایش گذاشته شده بود. برخی از این آثار، اهدایی و برخی هم خریداری شده بودند و سال‌ها در معرض دید بودند. اما در مجموع نمایش هر کدام این آثار هیچ گونه سناریو و هدف مشخصی نداشتند.
وی گفت: معاونت میراث فرهنگی به ما مأموریت دادند به جای اینکه در موزه‌ها تنها به فیزیک اشیا بپردازیم، روایت‌هایی به اشیا پیوست داده شود که موزه مانند یک انبار نباشد بلکه راوی یک روایت باشند. ممکن است یک شیء از نظر هنری ارزشمند نباشد اما تاریخ مهمی پشت آن باشد. اشیا باید در موزه‌ها این روند را طی کنند و برای هر کدامشان نقشی بر اساس هویت تاریخی که دارند، تعریف شود.
امامی بیان کرد: اشیا در موزه‌ها باید این روند را طی کنند و برای آنها باید نقشی براساس هویت تاریخی که دارند تعریف شود و در یک روایت منسجمی ایفای نقش کنند و با پشتوانه‌ای که اسناد تاریخی دارند در پیوند قرار گیرند. تا بازدیدکننده ارتباط شیء را با موزه حس کند. پس برای اشیا از یک سال پیش کارگروه پژوهشی تشکیل دادیم و به این نتیجه رسیدیم که حوضخانه را به تالاری برای اسناد و عهدنامه‌ها تبدیل کنیم. همیشه جای تالاری که با توجه به تاریخ قاجار که عصر واگذاری امتیازات به دول خارجی بود و عهد نامه‌هایی که در سرنوشت کشور تأثیر گذار یا تأسف برانگیز بوده خالی دیده می‌شد. ما دیدیم که بخشی از این آثار را در حوضخانه داشتیم مانند تابلوهای نقاشی. بنابراین این تابلو با روایت‌های جدید تکمیل شد.
وی درباره تعطیلی چند ماهه حوضخانه هم گفت: وضعیت تالار خوب نبود و فضا نقاشی نشده بود و به مرمت نیاز داشت. وضعیت لوستر و روشنایی‌های آویزان شده، باید تغییر می‌کرد چون مقاوم سازی نشده بود و وضعیت استانداردی نداشتند پس باید مورد بررسی و حفاظت و مرمت قرار می‌گرفتند. ما در اینجا تابلوهایی داشتیم که در آنها طلااندازی شده بود اما طی سال‌ها آلودگی و عوامل مختلف روی قاب این تابلوها تأثیر گذاشته و برخی قاب‌ها آسیب دیده یا بخش‌هایی از آنها دچار ریختگی شده بود و کمبود و کسری داشتند.
رئیس کاخ گلستان گفت: پس از مرمت و ساماندهی حوضخانه، روایت جدیدی برای آن در نظر گرفته و تعداد زیادی از آثار دیده نشده را در معرض نمایش گذاشتیم به خصوص اسناد مرتبط را از مخزن بیرون آوردیم. این اشیا هم از نظر حفاظتی بررسی شدند و اگر آسیبی دیده بودند در دستور مرمت قرار گرفتند.
امامی گفت: برخی از تابلوها در دوره قاجار که با اروپا روابط سیاسی زیادی داشتیم هدیه داده شده‌اند. اروپایی‌ها می‌خواستند با ایران ارتباط بیشتری برقرار کنند یکی از راههای ارتباطی اهدای هدایا و جواهرات و نشان‌ها بود تا با نشان دادن حسن نیت شأن به امتیازاتی که می‌خواستند برسند. در حوضخانه آثاری از این دست وجود دارد ما تلاش کردیم این ارتباط را بین اشیا برقرار کرده و روایت تعریف کنیم.
وی افزود: به طور مثال از موزه فرش، دو تخته فرش به امانت گرفته شد چون دوران قاجار یکی از دوران‌هایی بود که تأثیر روابط ایران با کشورهای دیگر را می‌توان در تغییر نقش مایه‌های فرش آن زمان هم دید. همچنین ما در چند دهه مشاهده می‌کنیم که فرش ایران به شدت تحت تأثیر غرب بوده است. ما در واقع گفتمان روابط سیاسی اجتماعی و فرهنگی دوران قاجار را با استفاده از اشیای مجموعه و بهره گیری از سواد پژوهشگران به نمایش گذاشتیم.
وی افزود: ما قبل از اینکه حوضخانه را برای مرمت تعطیل کنیم، مطالعات پیش درآمد تاریخی را شروع کرده بودیم در زمان تعطیلی حوضخانه هم مرمت‌های تزئینات داخلی، نقاشی پاکسازی، مرمت قاب تابلوها و کارهای دیگر انجام شد.
